هوش مصنوعی و آینده آموزش و پرورش - تدریس در عصر هوش مصنوعی

این کتاب با عنوان لاتین

»AI and the Future of Education- Teaching in the Age of Artificial Intelligence«

توسط پریتن شاه(Priten Shah) به رشته تحریر در آمد و در سال 2023 میلادی توسط انتشارات وایلی(John Wiley & Sons) در امریکا و به‌طور هم‌زمان در کانادا منتشر شد. کتاب لاتین در 253 صفحه و شامل 11 فصل است.

پریتن شاه، لیسانس فلسفه خود را از کالج هاروارد و کارشناسی ارشد در سیاست و مدیریت آموزشی را از دانشکده تحصیلات تکمیلی هاروارد اخذ کرده و یک کارآفرین، با هدف ایجاد تغییر و نوآوری در آموزش و پرورش است. وی تدریس در مدارس را از زبان در کره جنوبی تا کلاس‌های آموزش ویژه در نیویورک انجام داده و معتقد به قدرت تحول‌آفرین فناوری است. ایشان رهبری و مدیریت پروژه‌هایی نظیر: طراحی سیستم‌های مدیریت یادگیری سفارشی، توسعه برنامه‌های آموزشی بازی‌وار‌سازی‌شده و ایجاد دوره‌های برخط مبتنی بر یادگیری در حد تسلط را نیز برعهده داشته است. وی همچنین مسئولیت اداره دو شرکت آموزشی تحت عناوین United 4 Social Change(U4SC) و Pedagogy.Cloud را برعهده دارد. در شرکت U4SC ایشان در زمینه «تقویت دموکراسی‌های سالم‌تر از طریق آموزش بین رشته‌ای» و «دسترسی همه به آموزش مدنی» از طریق کمک به معلمان توسط فیلم‌های متحرک، طرح درس‌ها و فعالیت‌های کلاسی نوآورانه و آموزش‌های مدنی برای ادغام در برنامه‌های درسی‌شان مشغول فعالیت است و در شرکتPedagogy.Cloud نیز در زمینه «ادغام آموزش با آخرین فناوری‌ها» و «همگام‌شدن با پیشرفت‌های سریع هوش مصنوعی» با طراحی «ربات گفتگوی قابل تنظیم برای معلمان به‌منظور استفاده در کلاس‌های درس‌شان(Socrat. ai)» و به‌کارگیری «منابع توسعه حرفه‌ای و ابزارهای توسعه برنامه درسی برای معلمان(Pedagog.ai)» فعالیت دارد.

این کتاب توسط آقایان دکتر مهدی واحدی(عضو هیات علمی گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه علامه طباطبایی) و دکتر محمد تقی زائری(دکتری تکنولوژی آموزشی از دانشگاه علامه طباطبایی) در سال 1403، ترجمه و توسط انتشارات مبنای خرد در تهران منتشر شده است.

این کتاب از یازده فصل به شرح ذیل تشکیل شده است:

فصل اول(پذیرش هوش مصنوعی در آموزش و پرورش)، فرصت‌ها، چالش‌ها و خطرهای هوش مصنوعی در کلاس درس را بررسی کرده و راهبرد‌های ادغام هوش مصنوعی پایدار و راه‌های غلبه بر موانع پذیرش هوش مصنوعی در آموزش و پرورش را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد.

فصل دوم(تعریف هوش مصنوعی)، تعریف و مبانی هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، مراحل هوش مصنوعی، ساخت سیستم‌های هوش مصنوعی، چگونگی یاد‌گیری هوش مصنوعی، کاوش در هوش مصنوعی مولد، نمونه‌هایی از هوش مصنوعی مولد، مفاهیم آموزشی، نوشتن سوال‌های مؤثر برای معلمان، ویژگی‌های سوال‌های مؤثر و بهترشدن در نوشتن سوال را بیان کرده و شرح می‌دهد.

فصل سوم(چارچوب‌بندی مجدد آموزش در عصر هوش مصنوعی)، به این موضوع می‌پردازد که چگونه می‌توانیم هدف آموزش و در پی آن شیوه‌های خود را تغییر دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که با پیشرفت عصر هوش مصنوعی، دانش‌آموزان برای هر چیزی در دنیای مشابه آماده هستند. برای این منظور در این فصل آماده‌سازی دانش‌آموزان به‌عنوان نیروی کار مبتنی بر هوش مصنوعی، توسعه سواد هوش مصنوعی و تفکر محاسباتی، پرورش روحیه رشد و فرهنگ یادگیری مادام‌العمر و پرورش مهارت‌های خلاقیت و نوآوری در عصر هوش مصنوعی تشریح می‌شود.

فصل چهارم(سازواری تعلیم و تربیت با هوش مصنوعی یکپارچه)، به‌طور عمیق‌تری به تقاطع هوش مصنوعی و آموزش و پرورش می‌پردازد و گستره وسیعی از نظریه‌های یادگیری(از جمله رویکردهای سازنده‌گرایی، رفتارگرایی و رشد اجتماعی- فرهنگی) و چگونگی تکامل آن‌ها در عصر هوش مصنوعی را بررسی خواهد کرد. در نهایت، در مورد چگونگی تغییر یادگیری فعال در کلاس و افزایش تعامل و انگیزه دانش‌آموزان توسط هوش مصنوعی بحث می‌شود. همچنین راهبردهای یادگیری مبتنی بر مساله، پروژه و کاوشگری با هوش مصنوعی توضیح داده خواهد شد.

فصل پنجم(استفاده از هوش مصنوعی در توسعه برنامه درسی)، مثال‌ها و راهنمایی‌های خاصی را برای مربیان ارائه می‌دهد تا شروع به گنجاندن هوش مصنوعی در گردش کار خود کنند. همچنین در این فصل در مورد طرح درس‌نویسی، طراحی برنامه درسی، فعالیت‌های تکوینی، ارزیابی‌های تراکمی، آموزش دانش‌آموزان با نیازهای ویژه و آموزش مجازی و از راه دور مطالبی ارائه می‌شود.

فصل ششم(خودکارسازی وظایف اداری)، ساده‌سازی ارتباطات(با دانش‌آموزان، مدیر و والدین)، برنامه‌ریزی، بازخورد و نمره‌دهی تقویت‌شده و بهینه‌سازی مدارک و ثبت سوابق با هوش مصنوعی را توصیف می‌کند.

فصل هفتم(تقویت درگیری و انگیزه)، فرصت طلایی هوش مصنوعی برای ادغام فناوری در کلاس‌های درس را مورد استفاده قرار داده و به تشریح سیستم‌های تدریس هوشمند، مسیرهای یادگیری شخصی‌سازی‌شده، بازی‌وارسازی و تجربه‌های یادگیری، مناظره‌ها و بحث‌ها، عملکردهای اجرایی و مهارت‌های یادگیری اجتماعی- عاطفی، خودتنظیمی و فراشناخت می‌پردازد.

فصل هشتم(تدریس هوش مصنوعی به دانش‌آموزان)، چگونگی یادگیری با هوش مصنوعی و نیز یادگیری در مورد هوش مصنوعی را بحث کرده و استفاده مسئولانه و اخلاقی از هوش مصنوعی، خط‌مشی کلاس درس، شهروندی دیجیتال در عصر هوش مصنوعی، پالایش و تکرار محتوای تولیدشده با هوش مصنوعی و نحوه پرداختن به اطلاعات نادرست و سوگیری مرتبط با هوش مصنوعی را توضیح می‌دهد.

فصل نهم(ملاحظات اخلاقی برای هوش مصنوعی در آموزش و پرورش)، ملاحظه‌های اخلاقی و ملاحظه‌های دیگر را هنگام اجرای هوش مصنوعی در کلاس درس بررسی کرده و شکاف دیجیتال، اطمینان از دسترسی، حفاظت از حریم خصوصی و امنیت داده‌های دانش‌آموز را شرح می‌دهد.

فصل دهم(توسعه حرفه‌ای معلمان در عصر هوش مصنوعی)، اهمیت سازگاری و رشد مستمر مربیان را تشریح کرده و صلاحیت‌های ضروری هوش مصنوعی برای آنان را بیان می‌کند. آنگاه نحوه استفاده از هوش مصنوعی برای توسعه شخصی و حرفه‌ای را توضیح می‌دهد.

فصل یازدهم(سازگاری و رشد با هوش مصنوعی در آموزش و پرورش)، به‌طور مختصر چالش‌ها و تغییرات ناشی از به‌کارگیری هوش مصنوعی در آموزش و پرورش را تشریح می‌کند و خلاصه‌ای از مباحث مطرح‌شده در فصل‌های کتاب ارائه می‌کند.

کتاب حاضر می‌تواند به‌عنوان یک منبع درسی مفید در دوره‌های تحصیلی و رشته‌های مختلف در دانشگاه تدریس شود. همچنین این کتاب می‌تواند به‌عنوان راهنما و راهگشایی برای کارشناسان و برنامه‌ریزان آموزشی و معلمان سراسر کشور به‌منظور طراحی و برگزاری کلاس‌های هوش مصنوعی در دوره‌های مختلف تحصیلی مورد استفاده قرار گیرد.

امید است این کتاب برای اساتید محترم دانشگاهی، برگزارکنندگان دوره‌های هوش مصنوعی، کارشناسان و برنامه‌ریزان آموزشی، معلمان گرامی، دانشجویان و دانش‌آموزان عزیز مفید و مثمر ثمر واقع شود.