زهرا نیک نام
بینش شناختی ، راهبرد های تنظیم شناختی هیجان ، حافظه کاری و سبک تصمیم گیری در رانندگان متخلف و غیرمتخلف
- دانشجو
- زهرا نیک نام
- استاد راهنما
- صغرا ابراهیمی قوام
- استاد مشاور
- عنایت اله زمانپور
- استاد داور
- کامران شیوندی چلیچه
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- تاریخ دفاع
- ۲۳ تیر ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- چکیده
-
تصادفات رانندگی همواره زیان های متعددی برای شهروندان و نهادهای دولتی به همراه داشته است و کاهش نرخ تصادفات تبدیل به یک مسئله ی مهم در مدیریت شهری شده است. با توجه به نقش عامل انسانی و رفتار رانندگان در بروز حوادث رانندگی، میتوان فرایندهای شناختی-روانی را بعنوان یک عامل موثر در رفتار ایمن یا متخلفانه ی رانندگان دانست. هدف از این پژوهش مقایسه ی سطح بینش شناختی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، حافظه کاری و سبک تصمیم‌گیری در رانندگان متخلف و غیرمتخلف است. به این منظور در یک تحقیق به روش توصیفی و علی‌مقایسه ای ۴۰۰ نفر از رانندگان شهر تهران در دو گروه ۲۰۰ نفری، به روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع ناهمگن انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مقیاس بینش شناختی(بک و همکاران، ۲۰۰۴)، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان(گارنفسکی و کرایج، ۲۰۰۶)، حافظه کاری( والات و آزوی، ۲۰۱۲) و سبک تصمیم‌گیری مبتنی بر پشیمانی (نیگرن و وایت، ۲۰۰۵) جمع‌آوری شدند و با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیری بین گروهی و آزمون تی مستقل، با نر‌م‌افزارهای Excel و تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که دو گروه تفاوت معناداری در نمره ی ترکیبی بینش شناختی، خوداندیشمندی و خوداطمینانی داشتند. در راهبردهای تنظیم هیجان، دو گروه در راهبردهای خودسرزنشگری، نشخوار فکری، اغراق و ارزیابی مجدد مثبت، تفاوت معناداری نشان دادند. همچنین بین دو گروه در نمره ی کل حافظه کاری، دامنه ی توجه، دامنه ی اجرایی و سبک تصمیم‌گیری مبتنی بر پشیمانی وجود داشت. بر اساس یافته‌های این تحقیق، عوامل روانشناختی میتوانند بر ارتکاب تخلف نقش داشته باشند. لذا پیشنهاد میشود، برنامه‌های آموزشی و مهارتی برای رانندگان متخلف مورد توحه قرار گیرد و ارزیابی شناختی و روانی جزء فرایند دریافت گواهینامه باشد.
کلیدواژه‌ها: بینش شناختی، تصمیم‌گیری، حافظه کاری، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، رانندگان متخلف
تصادفات رانندگی همواره زیان های متعددی برای شهروندان و نهادهای دولتی به همراه داشته است و کاهش نرخ تصادفات تبدیل به یک مسئله ی مهم در مدیریت شهری شده است. با توجه به نقش عامل انسانی و رفتار رانندگان در بروز حوادث رانندگی، میتوان فرایندهای شناختی-روانی را بعنوان یک عامل موثر در رفتار ایمن یا متخلفانه ی رانندگان دانست. هدف از این پژوهش مقایسه ی سطح بینش شناختی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، حافظه کاری و سبک تصمیم‌گیری در رانندگان متخلف و غیرمتخلف است. به این منظور در یک تحقیق به روش توصیفی و علی‌مقایسه ای ۴۰۰ نفر از رانندگان شهر تهران در دو گروه ۲۰۰ نفری، به روش نمونه‌گیری هدفمند از نوع ناهمگن انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از مقیاس بینش شناختی(بک و همکاران، ۲۰۰۴)، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان(گارنفسکی و کرایج، ۲۰۰۶)، حافظه کاری( والات و آزوی، ۲۰۱۲) و سبک تصمیم‌گیری مبتنی بر پشیمانی (نیگرن و وایت، ۲۰۰۵) جمع‌آوری شدند و با استفاده از روش تحلیل واریانس چند متغیری بین گروهی و آزمون تی مستقل، با نر‌م‌افزارهای Excel و تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که دو گروه تفاوت معناداری در نمره ی ترکیبی بینش شناختی، خوداندیشمندی و خوداطمینانی داشتند. در راهبردهای تنظیم هیجان، دو گروه در راهبردهای خودسرزنشگری، نشخوار فکری، اغراق و ارزیابی مجدد مثبت، تفاوت معناداری نشان دادند. همچنین بین دو گروه در نمره ی کل حافظه کاری، دامنه ی توجه، دامنه ی اجرایی و سبک تصمیم‌گیری مبتنی بر پشیمانی وجود داشت. بر اساس یافته‌های این تحقیق، عوامل روانشناختی میتوانند بر ارتکاب تخلف نقش داشته باشند. لذا پیشنهاد میشود، برنامه‌های آموزشی و مهارتی برای رانندگان متخلف مورد توحه قرار گیرد و ارزیابی شناختی و روانی جزء فرایند دریافت گواهینامه باشد.
کلیدواژه‌ها: بینش شناختی، تصمیم‌گیری، حافظه کاری، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان، رانندگان متخلف - Abstract
-
Traffic accidents have always caused numerous damages to citizens and government resources, and reducing the rate of accidents has become an important issue in urban management. Considering the role of human factors and driver behavior in the occurrence of traffic incidents, cognitive-psychological processes can be considered as an effective factor in safe or risky driving behavior. The aim of this research was to compare the level of cognitive insight, cognitive emotion regulation strategies, working memory, and decision-making style in offending and non-offending drivers. For this purpose, in a descriptive and causal-comparative study, ۴۰۰ drivers from Tehran were selected in two groups of ۲۰۰, using purposive sampling. Data were collected using the Cognitive Insight Scale (Beck et al., ۲۰۰۴), Cognitive Emotion Regulation Strategies (Garnefski & Kraaij, ۲۰۰۶), Working Memory (Walat & Azouvi, ۲۰۱۲), and Regret-based Decision-making Style (Nygren & White, ۲۰۰۵) and were analyzed using multivariate analysis of variance and independent t-test, with Excel and SPSS softwares. The findings showed that the two groups had a significant difference in the composite score of cognitive insight, self-reflectiveness, and self-certainty. In cognitive emotion regulation strategies, the two groups showed significant differences in self-blame, rumination, catastrophizing, and positive reappraisal strategies. Also, there were differences between the two groups in the total score of working memory, attention span, executive span, and regret-based decision-making style. Based on the findings of this research, psychological factors can play a role in committing violations. Therefore, it is suggested that educational and skill programs for delinquent drivers be considered, and cognitive and psychological examinations be part of the process of obtaining a driver's license.Keywords: Cognitive insight, decision-making, working memory, cognitive emotion regulation strategies, non-delinquent drivers