فرهود رهبری نیا

چکیده

اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه، اختلالی عصب-تحولی و شایع با نشانگان نارسایی توجه و بیش‌حرکتی و تکانشگری و تعداد زیادی نقصان شناختی است. این پژوهش با هدف شناخت و تعیین تفاوت‌های احتمالی در میزان و کیفیت شکل‌گیری تداعی عمل-اثر در کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی و نقص توجه در مقایسه با کودکان دارای رشد طبیعی، انجام شد. هدف پژوهش حاضر از نوع بنیادی بوده و روش پژوهش مورد استفاده به علت خصیصه‌ای بودن متغیرهای پژوهشی، روش تحقیق علی مقایسه‌ای می‌باشد. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان پسر ۶ تا ۱۲ ساله دارای رشد طبیعی و کودکان دارای ADHD   ناحیه ۴ شهر تبریز در نیمسال اول تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بوده است که نمونه‌ای ۴۱ نفره شامل ۱۸ کودک مبتلا به ADHD و ۲۳ کودک دارای رشد طبیعی با میانگین سنی ۸ سال را دربرگرفته که به لحاظ نمره هوشبهر همتا شده و به روش نمونه‌گیری دردسترس و با توجه به نمره کسب شده در پرسشنامه فرم کوتاه و تجدید نظر شده مقیاس درجه بندی کانرز والدین انتخاب شده‌اند. ابزار پژوهشی اصلی مطالعه حاضر تکلیف تداعی عمل-اثر بود که تکلیفی رفتاری به‌منظور سنجش ارتباط دوطرفه بین عمل انجام شده و اثرات ادراکی مختص آن، طراحی شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها، از آمار توصیفی جهت گزارش توزیع فراوانی، شاخص‌های توصیفی متغیرهای تحقیق و همچنین اطلاعات دموگرافیک مشارکت‌کنندگان و همچنین از آمار استنباطی شامل بررسی نرمال بودن توزیع متغیرها با استفاده از آزمون شاپیرو-ویلک، آزمون ناپارامتری   Uمن-ویتنی جهت مقایسه سن کودکان، نمره پرسشنامه کانرز و همچنین مقایسه هوشبهر‌ کودکان در دو گروه استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل فرضیه اول و دوم نیز از آزمون ناپارامتری   Uمن-ویتنی استفاده گردید. باتوجه به تحلیل‌های آماری، هر دو فرضیه پژوهش مطالعه حاضر تایید شده و نتایج کلی حاکی از آن است که کودکان مبتلا به ADHD در هر دو ویژگی مرتبط با تداعی عمل – اثر، یعنی زمان واکنش پاسخ و مطابقت پاسخ‌ها، متفاوت با مشارکت کنندگان دارای رشد طبیعی عمل کرده‌اند؛ این یافته‌ها، نشان از اختلال در درک رابطه دوسویه بین عمل انجام شده و اثرات اداراکی مختص آن عمل در گروه کودکان مبتلا به ADHD نسبت به کودکان دارای رشد طبیعی دارند؛ که بنظر می‌رسد مطابق با نظریات پیشین در زمینه ارتباط پیش‌بینی و تداعی عمل –اثر، به دلیل عدم ارتباط صحیح رابطه بین عمل –اثر در سیستم ادراکی کودکان مبتلا به ADHD، این افراد در شکل‎‌گیری قدرت پیش‌بینی دچار نقص باشند.

کلید‌واژه: تداعی عمل-اثر، بیش‌فعالی و نقص توجه، پیش‌بینی