سوده اسمعیلی الموتی
تدوین و اعتباریابی برنامه آموزش عصب روانشناختی اینترنتی و اثربخشی آن بر بازداری پاسخ، توجه پایدار، توجه انتخابی و تکانشگری کودکان ۵ و ۶ ساله مبتلا به اختلال کم توجهی- بیش فعالی
- دانشجو
- سوده اسمعیلی الموتی
- استاد راهنما
- احمد برجعلی, حسین اسکندری
- استاد مشاور
- محمد عسگری
- استاد داور
- مهدی خانجانی, علیرضا محمدی آریا, فریده حسین ثابت
- رشته تحصیلی
- روانشناسي
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- تاریخ دفاع
- ۱۹ خرداد ۱۴۰۳
- ساعت دفاع
- چکیده
-
مقدمه: اختلال کم توجهی- بیش فعالی رایجترین اختلال رشدی عصبی با شروع زودهنگام (کا او و همکاران، ۲۰۱۸) و علت های بیولوژیکی، محیطی و ژنتیکی می باشد پژوهش حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی برنامه آموزش عصب روان شناختی اینترنتی و تعیین اثربخشی آن بر توجه پایدار، توجه انتخابی، بازداری پاسخ و تکانشگری کودکان ۵ و ۶ ساله مبتلا به اختلال کم توجهی- بیش فعالی انجام شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش طی دو مرحله انجام گرفت. در مرحله اول پس از مرور ادبیات و نظریه‌های درمانی و مفاهیم موجود در حوزه اختلال کم توجهی- بیش فعالی، برنامه آموزشی تدوین شد. سپس ۸ نفر از متخصصان روان‌شناسی بالینی و روانپزشکی، روایی محتوایی برنامه آموزشی را تایید کردند. در مرحله بعد، از روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامع? آماری شامل کلی? کودکان ۵ و ۶ ساله در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بودند که ۲۱ کودک با نمونه‌گیری دردسترس و دارا بودن ملاک‌های ورود و خروج پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برنامه آموزش عصب روان شناختی اینترنتی طی ۱۶ جلسه ۳۰ دقیقه ای برای کودکان و ۸ جلسه ۴۵ دقیقه ای برای والدین گروه آزمایش به صورت برخط اجرا شد. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از مقیاس تشخیصی و آماری اختلال کم توجهی- بیش فعالی، کانرز والدین، آزمون برو/ نرو، آزمون عملکرد مداوم و آزمون استروپ اندازه حیوانات استفاده شد.
یافته‌ها: تحلیل نتایج نشان داد برنامه مداخله ای طراحی شده دارای اعتبار محتواییCVI=۰.۸۷ و CVR=۱ برای برنامه والدینCVI=۱ وCVR=۰.۷۵ برای برنامه کودکان بوده و برنامه اجرا شده در گروه آزمایش سبب تغییرات معنادار در بازداری پاسخF=۶.۵۱۳, ?۲=۰.۷۵ P<۰.۰۰۲ ) )، توجه پایدار (P<۰.۰۰۰۱, F=۱۲.۴۳, ?۲=۰.۷۲) ، توجه انتخابیP<۰.۰۴۰, F=۴.۶۵, ?۲=۰.۸۴) ) و بهبود تکانشگری (P<۰.۰۰۵, F=۳۴.۶۹۳) شده است.
نتیجه‌گیری: برنامه عصب روان شناختی اینترنتی از روایی محتوایی لازم برخوردار است و می تواند تکانشگری کودکان مبتلا به اختلال کم توجهی- بیش فعالی سنین پیش از مدرسه را کاهش دهد. همچنین می تواند عملکردهای شناختی مانند بازداری پاسخ، توجه پایدار و توجه انتخابی را بهبود بخشیده و مورد استفاده درمانگران قرار گیرد.
کلید واژه ها: اختلال کم توجهی- بیش فعالی، درمان عصب روان شناختی اینترنتی، بازداری پاسخ، توجه پایدار، توجه انتخابی.
- Abstract
-
Introduction: Attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD) is an early-onset, highly prevalent neurodevelopmental disorder with genetic, environmental, and biological etiologies that often occurs in children and may continue to develop into adulthood.
Materials and Methods: In this research, at first training program was developed and professors in psychology and psychiatry confirmed it, then we used a randomized, controlled study. Data were collected purposefully from ۲۱ children ۵-۶ years old diagnosed with ADHD in the academic year ۲۰۲۲-۲۰۲۳ in Alborz province, that were allocated to treatment or wait-list control group. The intervention was performed in ۱۶ sessions for ADHD children (۳۰ min per session) and ۸ sessions for their parents (۴۵ min per session) on internet site. Raven colored progressive matrices test, the Conners' parent rating scale, diagnostic and statistical manual of mental disorders ADHD rating scale, Go/No Go test, continues performance task(CPT) and computerized Stroop animal size test were used. Results were analyzed by T-test and Multivariate method in .۲۰.
Results: The findings showed that the designed intervention program had sufficient content validity of CVI=۰.۸۷ and CVR=۱ for parent program and CVI=۱ and CVR=۰.۷۵ for children program. The program implemented in the experimental group caused significant changes in inhibition (P<۰.۰۰۲, F=۶.۵۱, ?۲=۰.۷۵) and improved sustained attention (P<۰.۰۰۰۱, F=۱۲.۴۳, ?۲=۰.۷۲), selective attention (P<۰.۰۴۰, F=۴.۶۵, ?۲=۰.۸۴) and impulsivity in children (P<۰.۰۰۵, F=۳۴.۶۹).
Conclusion: Internet Neuropsychological Training Program had satisfactory reliability and validity. This program can decrease impulsivity of children with this disorder and improve cognitive functions such as inhibition, sustained attention, selective attention in children.
Keywords: Attention deficit/hyperactivity disorder, Internet Neuropsychological Training Program, Inhibition, Sustained Attention, Selective Attention.