طراحی بسته توانبخشی چیرگی شناختی و بررسی اثربخشی آن بر انسجام مرکزی و مهارتهای خواندن دانش آموزان نارساخوان
- استاد راهنما
- سعید رضایی
- استاد مشاور
- عسگر علیمحمدی
- رشته تحصیلی
- روان شناسي و آموزش كودكان استثنايي
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- ساعت دفاع
- چکیده
-
نارساخوانی یکی از اختلالات شایع یادگیری است که دانشآموزان درگیر در این اختلال در زمینه مهارت های خواندن و مشکلات شناختی مانند انسجام مرکزی با مشکلات عمدهای مواجه هستند که نیاز به طراحی بستههای توانبخشی در این زمینه احساس میگردد؛ براین اساس پژوهش حاضر با هدف طراحی بسته توانبخشی چیرگی شناختی و بررسی اثربخشی آن بر مهارت های خواندن و انسجام مرکزی دانش آموزان نارساخوان انجام شده است. پژوهش حاضر، از نظر روش، ترکیبی بود. براى طرحی بسته آموزشى رویکرد کیفى و براى سنجش اثربخشى آن رویکرد کمى و روش نیمه آزمایشی با پیش آزمون - پس آزمون و با گروه گواه بود به کار گرفته شده است. جامعة آمارى پژوهش، شامل دانش آموزان پسر ۹ و ۱۰ ساله داوطلب واجد شرایط نارساخوان مراجعهکننده به مراکز دولتی اختلال یادگیری شهر ارومیه در سال تحصیلی ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲ بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند و در دو گروه گواه و آزمایش قرار گرفتند و پرسشنامه مهارت های خواندن کرمی و همکاران (۱۳۸۴) و قطعات شاه و فریث (۱۹۹۳) را قبل، بعد از مداخله و یک ماه پس از مداخله توانبخشی چیرگی شناختی تکمیل نمودند. داده ها با آزمون تحلیل واریانس اندازه گیری مکرر و با نرم افزار ۲۲ در سطح زیر ۰۵/۰ تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد شاخص‌های CVI و CVR به دست آمده، نشان‌دهنده‌ی اعتبار برنامه طراحی شده بود. همچنین نتایج تحلیل واریانس اندازهگیری مکرر نشان داد تاثیر مداخله توانبخشی چیرگی شناختی بر مهارتهای درک متن (۰۰۹/۰ = P)، خواندن کلمات (۰۰۱/۰ > P)، درک کلمات (۰۰۱/۰ > P)، زنجیره کلمات (۰۲۷/۰ = P)، نامیدن تصاویر(۰۱۱/۰ = P)، حذف آواها (۰۴۲/۰ = P)، خواندن ناکلمات (۰۳۰/۰ = P) و انسجام مرکزی (۰۱۰/۰ = P) معنی دار بود و در قافیه، نشانه های حرف و نشانههای مقوله تفاوت معنی دار نبود. با توجه به نتایج به دست آمده، میتوان نتیجه گرفت که بسته توانبخشی چیرگی شناختی طراحی شده بر مهارت های خواندن و انسجام مرکزی دانش آموزان نارساخوان اثربخش بود؛ لذا با تمرکز بر نتایج پژوهش حاضر، میتوان به ارتقاء این متغیرها در دانشآموزان اقدام نمود.
- Abstract
-
Dyslexia is one of the common learning disorders.
Students involved in this disorder face major problems in reading skills and cognitive problems such as central coherence, which necessitates the development of rehabilitation packages in this field. Accordingly, the present study was conducted with the aim of developing a cognitive mastery rehabilitation package and examining its effectiveness on reading skills and central coherence of dyslexic students. The present study was mixed in terms of method. A qualitative approach was used to develop the educational package, and a quantitative approach and a semi-experimental method with pre-test-post-test and control group were used to measure its effectiveness. The statistical population of the research included male students aged ۹ to ۱۱ years old who were eligible for dyslexia and referred to government centers for learning disorders in Urmia in the academic year ۲۰۲۴. They were included in the study by simple random sampling method and were divided into two control and experimental groups. They completed the reading skills questionnaire of Karami et al. (۲۰۰۵) and Shah and Frith (۱۹۹۳) before, after the intervention, and one month after the cognitive mastery rehabilitation intervention. The data were analyzed using repeated measures analysis of variance and ۲۲ software at a level below ۰.۰۵. The results showed that the CVI and CVR indices obtained indicated the validity of the designed program. Also, the results of repeated measures analysis of variance showed that the effect of cognitive mastery rehabilitation intervention on the skills of text comprehension (P = ۰.۰۰۹), word reading (P < ۰.۰۰۱), word comprehension (P < ۰.۰۰۱), word chaining (P = ۰.۰۲۷), picture naming (P = ۰.۰۱۱), sound deletion (P = ۰.۰۴۲), nonword reading (P = ۰.۰۳۰), and central coherence (P = ۰.۰۱۰) was significant, and there was no significant difference in rhyme, letter signs, and category signs. According to the results obtained, it can be concluded that the cognitive mastery rehabilitation package developed was effective on the reading skills and central coherence of dyslexic students; therefore, by focusing on the results of the present study, it is possible to improve these variables in students